Nunha entrada anterior do blog falabamos dos novos tipos de revistas en acceso aberto, xurdidas unha vez asentadas as rutas verde -repositorios- e dourada -xornais- do OA; dicíamos que ese novas modalidades viñan da man do cuestionamiento do modelo de negocio das revistas con pago por publicación (article-processing charges, APC), por unha serie de traballos, conferencias e iniciativas que estudan a transición da publicación académica cara o Open Access. E que aparecían así revistas como as overlay journals, xornais superpostos que engaden valor mediante revisión por pares a artigos publicados en arXiv, revistas como RIO, que recollen todos os produtos da investigación, desde ideas a datos, resultados, etc.
Algo semellante pasa no ámbito da web 2.0 e das redes sociais. Tralo éxito de Facebook, Twitter e LinkedIn, surden as primeiras redes sociales de científicos (Academici, Academia.edu). Ao seguir o modelo de Facebook e as súas técnicas agresivas de venda de datos e de visitas as súas páxinas, comparten vantaxes e inconvenientes. Son vantaxes a gran facilidade para a comunicación entre investigadores con intereses comúns, de completar un perfil bibliográfico, de crear grupos de traballo colaborativo, o incremento da visibilidade da produción científica. Representan beneficios para estas redes o aumento de usuarios e, sobre todo no caso de Research Gate, do número de artigos a texto completo (19 millóns).
Críticas as dúas maiores redes socais de científicos:
- Competencia aos repositorios institucionais:
- Diminución do número de visitas nestes últimos
- ResearchGate (RG) é un megarrepositorio, pero sen os controis bibliográficos dos institucionais
- Os artigos podense enlazar con DOIs, pero non con handles (salvo en Academia.edu); require que se suba o ficheiro
- No traballo The End of an Era for Academia.edu and Other Academic Networks? estúdase a demanda por competencia desleal de Elsevier a Academia.edu para a retirada de moitos dos seus artigos
- As que se reflicten en campañas como #DeleteAcademiaEdu
- Invitacións automáticas a coautores: se un autor de un artigo o sube a RG, a rede envía automáticamente invitaciones aos coautores desde a conta do autor
- Incoproración ao seu arquivo mediante descargas automáticas y masivas doutros traballos en acceso aberto dos seus usuarios rexistrados
Consolidado o modelo de rede social con beneficios (RG), ao igual que o de Open Access no caso das revistas que se financian cos APC, xurden novos modelos para superar os problemas anteriores. Exemplo desa superación é a rede ScienceOpen. As novas plataformas 2.0 evolucionan cara a agrupación de servizos diversos:
- ScienceOpen é rede social, plataforma de publicación científica, incluso sistema propio de información científica co seu novidoso Open Citation Index, obtendo sinerxias da combinacións dos tres elementos; reflicte o paso do OA á Open Science. Como os overlay journals, boa parte do seu valor estriba no proceso de peer-review posterior á publicación (como PubMed Commons, PeerJ, etc., modo máis acorde co Open Access e coa transparencia, reduce costes). Inclúe no seu arquivo todos os artigos de arXiv e desenvolve o modelo de coleccións, elaboradas polos propios usuarios, como unha alternativa ás revistas APC.
ScienceOpen compite con RG y Academia.edu facendo fincapé na profesionalidade: limita o acceso completo como revisor de artigos a usuarios con número ORCID e 5 artículos publicados, obtendo así usuarios cualificados para a avaliación e evitando os problemas de fraude mediante críticas anónimas doutros sitios web, problemas dos que trata o artigo de Nature Research integrity: Don't let transparency damage science.
Enlace
- Outros exemplos de plataformas de open science son VIVO, Kudos, figshare (”un YouTube para os científicos”), etc.
No hay comentarios:
Publicar un comentario