A actual Biblioteca Nacional de
España (BNE) abriu as súas portas en 1711 como Real Biblioteca Pública, pero
impedindo o acceso ás salas de lectura ás mulleres co pretexto de que podían
molestar aos usuarios, permitíndoselles a entrada só en días extraordinarios e
de visita, nunca como lectoras. Por aquel entón estaba aberta unicamente ao
público varón e ilustrado da época, nuns tempos onde a cultura era un ámbito masculino
e ao que raramente accedían as mulleres. Tiveron que pasar máis de 100 anos ata
que, en 1837 e despois dunha longa loita, Antonia Gutiérrez Bueno conseguise autorización
para entrar a estudar e consultar libros, cumprindo así o seu soño e, á vez, o
doutras moitas mulleres da época.
Nacida no seo dunha familia
acomodada e ilustrada, Antonia tivo acceso desde nena á gran biblioteca que
había na súa casa e que posuía o seu pai, o químico e farmacéutico ilustrado
Pedro Gutiérrez Bueno, boticario maior do rei. Educouse, polo tanto, nunha
contorna no que os libros (dicionarios, gramáticas, tratados científicos…)
constituían un elemento cotiá.
A solicitude de Antonia tiña como
motivo atopar documentación para a continuación do Diccionario histórico y biográfico de mugeres célebres, que
comezara a publicar en 1835 cun
pseudónimo masculino (Eugenio Ortazán y Brunet), práctica habitual na
maioría das escritoras do século XIX. Nunca chegou a terminar o dicionario ou,
polo menos, non hai constancia diso, e despois desa data só publicou artigos,
algúns en defensa do dereito á educación das mulleres.
A pesar do logro conseguido, os
xornais de entón non lle prestaron atención e a vida de Antonia Gutiérrez Bueno,
que morreu en 1874, desvanécese no anonimato, do mesmo xeito que a doutras
moitas mulleres ilustres.
A propia BNE dedícalle unha publicación no seu blog, da cal
extraemos a fotografía que acompaña a este texto.
Artigos relacionados e consultados:
- Leer
era cosa de hombres, no xornal El
País.
- La primera usuaria
de la Biblioteca Nacional, no blog da BNE.
- La
gesta de Antonia Gutiérrez Bueno, la mujer que abrió el paso a las mujeres en
la Biblioteca Nacional de España, no blog de SEDIC.
- 1.837: La Biblioteca Nacional, por primera vez, abre sus puertas a la mujer, por Miryam Carreño Rivero e Carmen Colmenar Orzaes. En: Historia de la educación: Revista interuniversitaria, nº 5, 1986, páxs. 177-182.
No hay comentarios:
Publicar un comentario